Vervangen van de waterpomp: wat je wel en niet moet doen

Voor het vervangen van een waterpomp is heel wat technische kennis vereist. Ben je van plan om een nieuwe waterpomp te monteren? Hier lees je wat je wel en niet moet doen om 9 veelgemaakte fouten te voorkomen.

1. Niet doen: Schrikken als de nieuwe waterpomp er iets anders uitziet dan de oude

De nieuwe waterpomp die je gaat monteren kan er op het oog anders uitzien dan de oude pomp die je net verwijderd hebt. Misschien heeft de nieuwe een metalen schoepenrad, terwijl de oude een kunststof schoepenrad had, of misschien is hij iets anders van vorm. Dat is helemaal niet erg; wat wel belangrijk is, is de plaatsing van de waterpompschijf. Deze moet zich op dezelfde hoogde als in de oude pomp bevinden, want als de riem tegen de schijfflank schuurt, zal hij gaan rafelen. Om te controleren of je kunt beginnen, leg je beide waterpompen op de werkbank, met de voorzijde naar beneden (d.w.z. de kant die de motor aanraakt), en vergelijk je de plaats van de schijf.  

2. Doen: Het koelsysteem spoelen

Het niet spoelen van het koelsysteem is een veelgemaakte fout die je duur kan komen te staan. De oude koelvloeistof is waarschijnlijk verontreinigd en de onzuiverheden daarin kunnen neerslaan op de plaats waar de dynamische afdichting zich moet vormen. Als gevolg daarvan veroorzaken deze onzuiverheden krassen op het oppervlak van de dynamische afdichting, wat weer kan leiden tot voortijdige uitval van de pomp. Om al het vuil uit het koelsysteem te verwijderen, is spoelen noodzakelijk. Een slang met een standaard schoonmaakmiddel werkt misschien ook, maar het  Power Clean-spoelapparaat van Gates helpt je echt goed te spoelen. Tip: als je het koelsysteem spoelt met een waterpomp eraan bevestigd, gebruik dan de oude waterpomp en niet de nieuwe om te voorkomen dat de nieuwe pomp vervuild raakt.

3. Niet doen: Afdichtingsmiddel aanbrengen op een O-ring of een droge afdichting

Vervang bij het vervangen van een waterpomp alle oude pakkingen en dichtingsringen. Als je nieuwe  pomp geleverd wordt met een dichtingsring, zorg er dan voor dat deze in uitstekende staat verkeert alvorens hem te monteren. (Sommige dichtingsringen zijn zo dun dat ze gemakkelijk beschadigd raken als je de verpakking eraf scheurt.) Misschien ben je geneigd om voor de zekerheid extra dichtingsmiddel aan te brengen op een O-ring of een droge afdichting, maar deze dichtingen hebben geen dichtingsmiddel nodig! Gebruik in plaats daarvan een druppel koelvloeistof als de rubberring niet blijft zitten.

Breng alleen dichtingsmiddel aan als de autofabrikant dat adviseert, en gebruik er niet te veel van. Breng een dun, gelijkmatig laagje aan langs de rand en veeg een teveel weg alvorens de waterpomp te bevestigen. Als je dit zou doen nadat je de waterpomp bevestigd hebt, kun je het teveel aan dichtingsmiddel binnenin niet zien, waar het schade toebrengt aan het koelsysteem. Het dichtingsmiddel klontert samen tot brokken die de koelvloeistof vervuilen en lekkage kunnen veroorzaken of ernstige schade kunnen toebrengen aan de thermostaat.

Breng alleen dichtingsmiddel aan als de autofabrikant dat adviseert, en als er dichtingsmiddel wordt voorgeschreven, gebruik het dan op de juiste manier.

4. Niet doen: Oude of onjuiste koelvloeistof gebruiken

De koelvloeistof uit de oude waterpomp halen en hergebruiken lijkt misschien een goed (en besparend) idee, maar wij raden het ten zeerste af. De kwaliteit van koelvloeistof gaat namelijk vaak achteruit: het heeft een uiterste gebruiksdatum. Vul het koelsysteem bij met nieuwe koelvloeistof en …

• … gebruik de door de autofabrikant aanbevolen soort (ga ook geen koelvloeistoffen mengen, want ze kunnen elkaars effect opheffen).
• … hanteer de juiste verhoudingen. Als je te weinig antivries toevoegt, kan het koelsysteem sneller bevriezen, maar te veel antivries kan eveneens schadelijk zijn. We adviseren een 50/50-mengsel van water en antivries (of 65% antivries en 35% water voor in de bergen of zeer koude klimaten).
• … meng warm water met je antivries, hoe vreemd dat ook mag klinken. Koude koelvloeistof toevoegen aan een warme motor kan een thermische schok veroorzaken en de dichting beschadigen, zelfs in een nieuwe waterpomp. 
• … gebruik gedestilleerd, gedeïoniseerd of zelfs flessenwater, maar nooit leidingwater. Gewoon leidingwater kan heel hard zijn, waardoor mineralen kunnen neerslaan in de radiator, de warmtewisselaar en het motorblok. Wanneer deze neerslag afbreekt, kan deze de dichting van de waterpomp beschadigen.

5. Doen: De pomp handmatig laten draaien

Veel monteurs houden zich aan de volgende werkwijze: de waterpomp vervangen, de bouten aandraaien, de riem monteren, de spanrol spannen, het koelsysteem bijvullen.…. en de motor starten (of hoge toeren laten lopen). Koelvloeistof heeft echter wat tijd nodig om overal te komen waar het moet zitten, dus de waterpomp loopt een paar seconden droog. Hierdoor worden de delen waartussen de afdichting gevormd moet worden, beschadigd, en neemt het risico van vroegtijdige lekkage of een luidruchtig werkende waterpomp toe. In plaats daarvan adviseren wij je om de auto op de grond te zetten nadat je een nieuwe waterpomp hebt gemonteerd, het koelsysteem bij te vullen, de auto weer op te heffen en de pomp handmatig ongeveer tien omwentelingen te laten maken. Vergewis er u van dat de pomp vrij kan draaien. Door deze draaiende beweging wordt de koelvloeistof in de kleine opening gezogen. Op die manier vormt het koelmiddel de mechanische dichting. Dit fungeert als een “lager” en voorkomt dat de waterpomp vroegtijdig zal lekken of lawaai maken. 

6. Niet doen: Schrikken van lekken via het lekgaatje

Elke mechanisch aangedreven waterpomp heeft een lekgaatje dat in het begin een beetje kan lekken. Een beetje lekken via het lekgaatje is volkomen normaal bij een nieuwe waterpomp: een mechanische afdichting heeft een inlooptijd van ongeveer tien minuten (wat betekent dat het na het starten van de motor ongeveer tien minuten duurt voordat de afdichting zichzelf goed heeft afgedicht). Als het na een paar dagen nadat je de pomp hebt vervangen echter nog steeds lekt of als je ziet dat het lekken erger wordt of er zelfs druppels uit het lekgaatje komen, dan heb je wel een probleem: deze symptomen wijzen erop dat de pomp niet goed gemonteerd is.  

7. Doen: Het koelsysteem goed ontluchten

Als je klaar bent met het vervangen van een waterpomp, is het zeer belangrijk om het koelsysteem goed te ontluchten om alle ingesloten lucht eruit te krijgen. Sommige thermostaten hebben een gaatje op 12 uur, met een ontluchtingspin via welke de lucht kan ontsnappen (en er geen nieuwe lucht binnenkomt).

8. Doen: De waterpomp, riem en andere onderdelen van de aandrijving tegelijk vervangen

Het is heel belangrijk om het riemaandrijfsysteem dat de waterpomp aandrijft na te kijken, als je toch bezig bent. Een defecte riem en spanrol kunnen leiden tot vroegtijdige slijtage van de lager en de as en daarmee tot een aanzienlijk kortere levensduur van de pomp. In het tegenovergestelde geval heeft een lekkende waterpomp onvermijdelijk gevolgen voor de riem en de spanrol. Daarom adviseren wij met klem om de waterpomp, de riem en de overige onderdelen van de aandrijving allemaal tegelijk te vervangen. Onze distributieriemkits en hulpaandrijvingskits zijn inclusief waterpompen of zelfs waterpompen en thermostaten.  

9. Doen: De koelvloeistof elke vijf jaar vervangen

Koelvloeistof bevat antiroestmiddelen, corrosieremmers en smeermiddelen voor de waterpomp, maar de kwaliteit van deze bestanddelen wordt na verloop van tijd minder. Onze vuistregel: vervang de koelvloeistof elke vijf jaar om problemen met cavitatie te voorkomen. Koelvloeistof wordt na verloop van tijd zuurrijker, met een grotere kans op cavitatie, een vreemd verschijnsel waarbij een soort kleine 'luchtbelletjes' barsten en het schoepenrad en andere onderdelen beschadigen. (Deze ‘luchtbellen’ bevatten eigenlijk een bloedhete damp die kunststof kan breken en metaal kan wegvreten als hij implodeert). De cavitatiebellen zijn niet zichtbaar, maar oververhitting van de motor en lekkende lekgaatjes zijn onmiskenbare signalen. 

Cavitatie: dampholten ('luchtbellen') in de koelvloeistof klappen explosief in, waardoor gaten in de afzonderlijke componenten van de pomp ontstaan.