Het is belangrijk om precies het juiste aanhaalmoment toe te passen voor de juiste klemming tussen bijvoorbeeld het motorblok en de spanrollen of schijven van de meelooprollen. Veel monteurs denken dat ze bouten en moeren zonder momentsleutel kunnen vastdraaien, maar uit experimenten is gebleken dat de meeste monteurs er dan niet in slagen om ongeveer het juiste koppel toe te passen. En dat de gevolgen van te veel of te weinig koppel groot kunnen zijn, bespreken we verderop in dit artikel.
De gevolgen van te veel of te weinig koppel
Te weinig koppel
Draaiende motoren trillen. Wanneer u precies het juiste koppel bij het aandraaien gebruikt, weet u zeker dat de bouten de schokken en de belasting van de riem op het grootste deel van de motor overdragen en die absorbeert ze dan. Bij onvoldoende koppel komen die krachten op het tapeind of de bout zelf terecht, waardoor die kunnen breken. De trillingen van de motor kunnen er ook voor zorgen dat de bout of moer loskomt, waardoor de spanrol van zijn plaats komt. Dat leidt weer tot een verkeerde riemspanning en uiteindelijk tot schade aan de riem en/of motor.
De riemschijf aan de linkerkant is met onvoldoende moment (3a) op het motorblok (1) gemonteerd, waardoor de klembelasting (4a)tussen de bevestiging van de schijf en het motorblok laag is. De belasting van de riem (2) wordt direct overgedragen op de pen van de bout (5a), waardoor de bout kan breken (6a). De riemschijf aan de rechterkant is met het juiste moment (3b) op het motorblok (1) gemonteerd, waardoor de juiste klembelasting wordt toegepast (4b). De belasting van de riem (2) wordt naar het motorblok overgedragen en komt niet alleen op de pen van de bout terecht (5b); waardoor de bout niet breekt (6b).
Te hoog aanhaalmoment
Ook te veel moment is niet goed, want dan kan het nylon of plastic in bepaalde spanrollen of schijven van de meelooprollen, of de lager beschadigd raken, of kan de schroefdraad van de bout of moer worden aangetast. En als dit bij bijvoorbeeld een aluminium cilinderkop gebeurt, dan raakt de schroefdraad in het aluminium motorblok permanent beschadigd, waardoor nooit meer de juiste klembelasting kan worden toegepast.
Opmerking over de speling
Het is nu wel duidelijk dat het belangrijk is om de aanhaalmomentpecificaties strikt te volgen – en een momentsleutel te gebruiken. Hoeveel speling is er? Met een speciale momentsleutel gaat het altijd goed. En let op: niet alle M8- of M10-bouten moeten met hetzelfde moment worden vastgedraaid!
Speciale momentinstellingen
Bij het vastdraaien van een moer/bout biedt het juiste voorgeschreven moment in Nm alleen geen garantie dat de gewenste klembelasting wordt toegepast; uit testen is namelijk gebleken dat er zich behoorlijk grote verschillen in de klembelasting kunnen voordoen. Daarom raden veel handleidingen tegenwoordig ook aan om een hoekverdraaiing te gebruiken, naast een momentwaarde (bijvoorbeeld 20 Nm + 45°). Dit geeft een veel nauwkeuriger resultaat. Bovendien zijn er speciale gevallen waarbij u in de handleiding wordt geïnstrueerd om moment toe te passen, een paar seconden te wachten, weer moment toe te passen, weer even te wachten enzovoort, zodat de moer of bout tijd heeft om zich te stabiliseren – of in andere woorden: er wordt gezorgd dat de juiste klembelasting wordt toegepast. En 45 Nm + 45° + 45° is bijvoorbeeld niet hetzelfde als 45 Nm + 90°. De bout stabiliseert zich tussen de twee slagen van 45°.
Advies bij het gebruik van Loctite
Veel moeren en bouten worden met Loctite geborgd om te voorkomen dat ze loskomen. Maar kijk uit met het gebruik van dit borgmiddel in een blind gat: als Loctite op een bout wordt aangebracht, kan de schroefdraad worden afgedicht, waardoor de lucht in het blinde gat niet kan ontsnappen als u de bout vastschroeft. De samengedrukte lucht in het gat kan ervoor zorgen dat de hoeveelheid Nm die u hebt toegepast verkeerd wordt aangegeven (bijvoorbeeld 20 Nm terwijl het moment in werkelijkheid lager ligt). Daarom raden wij u aan om lijm onder in het blinde gat aan brengen en niet op de bout zelf. Uiteraard moet u wel goed controleren of de bout goed contact maakt met de lijm.